DZWONIĄCE ORGANY MISTRZA Z KAMIENIA
W KOŚCIELE NARODZENIA NMP W ZAMARTEM
Organy „Mistrza z Kamienia” znajdują się w kościele Narodzenia NMP od 1774 roku. Wybudował je pozostający wcześniej anonimowym, a znany już dziś z imienia i nazwiska mieszkaniec Kamienia Krajeńskiego – Christianus Olszyński, o którym wiemy, że wzniósł również instrument w nieistniejącym już dziś kościele ewangelickim w Bydgoszczy. Obecny stan badań wskazuje, że w Zamartem mamy do czynienia z jedynym zachowanym dziełem tego mistrza.
W 1968 roku organolog Marian Dorawa (1937-2022) oraz organmistrz Józef Mollin (1932-2005) odkryli zamarckie organy: Marian Dorawa przeprowadził ich dokumentację, zaś Józef Mollin – konserwację zachowawczą polegającą na uruchomieniu organów, uzupełnieniu brakujących i zniszczonych elementów oraz zachowaniu wszystkich zastanych wówczas nawarstwień. Taki stan zachowania posolił na około 30 lat funkcjonowania zabytku jako instrumentu muzycznego. Kolejne były czasem walki z zacinającym się mechanizmem, niedostrajalnymi piszczałkami oraz coraz mniej szczelnym systemem powietrznym.
W latach 2018-2023 organy przeszły kompleksowe badania konserwatorskie oraz prace przywracające instrumentowi kształt brzmieniowy z wieku XVIII, łącznie z rekonstrukcją imitującego uderzanie w kotły Tympanu oraz Dzwoniącej gwiazdy. To właśnie to ostatnie, dzwoniące urządzenie pomocnicze dopełniło wybrakowany wcześniej prospekt organów oraz dodało kolorytu brzmieniu piszczałkowemu tak charakterystycznie, że festiwal inaugurujący instrument po pracach konserwatorskich otrzymał nazwę „Dzwoniące organy Mistrza z Kamienia w kościele Narodzenia NMP w Zamartem”.
Festiwal składa się z dwóch części:
jesiennej – 10-25 września 2023, połączonej z obchodami Europejskich Dni Dziedzictwa
oraz zimowej – 1-3 grudnia 2023, połączonej z międzynarodową konferencją poświęconą zagadnieniom konserwacji organów historycznych oraz wartościom zamarckiego instrumentu.
Serdecznie zapraszamy!
